Het verschil tussen plagen en pesten

In deze video en in dit artikel leg ik het verschil uit tussen plagen en pesten. En ik geef drie tips, waarmee je ervoor kunt zorgen dat plagen plagen blijft, en dat pesten zo veel mogelijk wordt voorkomen.

Plagen

Kenmerkend voor plagen is dat alle betrokkenen gelijkwaardig zijn aan elkaar. De één is niet machtiger dan de ander. Er is geen sprake van ‘winnen’ of ‘verliezen’. Beide partijen zijn als het ware aan elkaar gewaagd en doen niet voor elkaar onder.

Een ander kenmerk van plagen is dat het meestal kort duurt, niet structureel van aard is en dan er niet steeds hetzelfde ‘slachtoffer’ is.

Tot slot is het typerend voor plagen dat iedereen voelt en begrijpt dat het ‘voor de lol’ is. Er is geen kwade bedoeling.

Pesten

Bij pesten valt meteen op dat er sprake is van machtsongelijkheid. De ‘pestkop’ en de ‘ontvanger’ (slachtoffer, doelwit… hoe je het maar wilt noemen) zijn niet aan elkaar gelijk. Er is sprake van eenrichtingsverkeer. De ontvanger is niet in staat om iets terug te doen. Daar kunnen allerlei redenen voor zijn. Soms is het simpelweg omdat de pestkop daadwerkelijk fysiek groter en sterker is, of omdat hij een groep meelopers achter zich heeft staan.

Een ander kenmerk van plagen is dat het vaak langdurig doorgaat. Pesterijen kunnen weken, maanden, soms zelf jaren doorgaan. Met alle nare gevolgen van dien.

Tot slot is het typerend voor pesten dat het niet meer voor de lol is. De bedoeling erachter is kwaadaardig. Mensen zijn er bij pesten echt op uit om andere mensen pijn te doen, lichamelijk of geestelijk. Meer over de verschillende vormen van pesten lees je hier.

Tips

Nu we het verschil tussen plagen en pesten weten, kunnen we kijken hoe we ervoor kunnen zorgen dat plagen plagen blijft. Hieronder staan drie tips.

1. Uitgangspunt: ‘De ontvanger bepaalt’.
   Degene die de plagerijen of pesterijen ‘ontvangt’ bepaalt of er sprake is van plagen of pesten. Met dit uitgangspunt geef je de ontvanger weer iets van zijn/haar macht terug. En daarmee brengt je de situatie weer wat meer in evenwicht. Vertel je kinderen, leerlingen of medewerkers dus dat zij zelf mogen besluiten of het om plagen of pesten gaat.
2. De stoplichtmethode.
   De stoplichtmethode is een gereedschap voor de ontvanger om te bepalen of er sprake is van plagen of pesten. Voelt alles oké, is er nog sprake van lol en plezier? Dan staat je stoplicht op groen. Voel je dat je grenzen worden bereikt? Dan staat je stoplicht op geel en mag je op de rem trappen. Voelt het écht niet leuk meer? Heb je er geen plezier meer aan? Dan staat je stoplicht op rood en moet het stoppen. Dit mag de ontvanger zelf aangeven, of anders een persoon met autoriteit, zoals een leerkracht, leidinggevende of ouder/verzorger.
3. Werk aan de groep.
   Pesten is een groepsproces. De beste manier om pesten te voorkomen, is een gezonde, prettige groep te vormen. Bespreek normen en waarden, maak afspraken over gedrag. Moedig groepsleden aan om alert te zijn op het verschil tussen plagen en pesten.
   Overigens: een groep is hier een breed begrip. Het kan gaan over een groep op de (basis)school, een team op de werkvloer of zelfs een gezin of familie.

Tot zover voor nu. Heb jij wel eens meegemaakt dat plagen overging op pesten? Hoe heb je dat toen aangepakt? Deel jouw tips hieronder.

Aan de slag?

Heb jij wel eens te maken met pesterijen? Op school, of op de werkvloer? Een paar sessies 1-op-1 weerbaarheidstraining en coaching kan deel uitmaken van de oplossing.

Deel deze blog